[ Pobierz całość w formacie PDF ]

jest bodaj urok, jaki wywierały na ludzi w XIX wieku i jeszcze w całkiem niezale\
nie od tego, czy ktoś tę prawdziwość względnie
XX wieku, przed drugą wojną światową wielkie wyniki nauk fałszywość zna czy nie zna.
przyrodniczych i opartej na nich techniki. Od stwierdzenia znakomitości
W naszym przykładzie, zakładając, \
e w tej chwili rzeczywiście
tych wyników do zabobonu głoszącego, \
e tylko metoda nauk
grzmi w Krakowie, mo\
e doskonale się zdarzyć, \
e jeden człowiek, np.
przyrodniczych jest człowiekowi dostępna, był tylko jeden krok.
Jan, wie, \
e tak jest, a inny, np. Karol, nie wie i sÄ…dzi nawet, \
e nie
Inną przyczyną pozytywizmu był światopogląd oświecenia*. Wreszcie
grzmi teraz w Krakowie. Wówczas Jan wie, \
e odnośne zdanie - Grzmi
wypada przyznać, \
e wiele zawinili pod tym względem filozofowie
teraz w Krakowie" - jest prawdziwe, a Karol tego nie wie. Ich wiedza
syntetyczni*, którzy, począwszy od XVI wieku, uprawiali nienaukową
jest więc, jak powiedziano, zale\
na od tego, czyjÄ… jest wiedzÄ…:
filozofię. Wielu ludziom wydawało się wówczas (m.in. na skutek
inaczej mówiąc, jest względna. Ale prawdziwość czy fałszywość tego
zupełnej nieznajomości dawniejszej filozofii), \
e mamy wybór tylko
zdania nie jest od tego zale\
na. Nawet gdyby nikt nie wiedział, \
e
między bajaniami tych filozofów a pozytywizmem. W rzeczywistości
grzmi teraz w Krakowie, to gdyby tak rzeczywiście było, nasze zdanie
istnieje jednak obok nauk przyrodniczych i obok zabobonnej
byłoby bezwzględnie prawdziwe, niezale\
nie od tego, co Jan i Karol o
filozofii syntetycznej, filozofia naukowa, zwana dzisiaj analitycznÄ…. W
nim wiedzÄ…. Nawet takie zdanie jak  Liczba gwiazd w drodze
jej świetle pozytywizm jest zabobonem.
mlecznej jest podzielna przez 17", o których nikt nie wie, czy są
prawdziwe, są prawdziwe albo fałszywe.
Patrz: filozofia syntetyczna, nauka, oświecenie, pewność, racjonalizm.
Mowa o  względnej" albo  mojej" prawdzie jest więc bełkotem* w
ścisłym tego słowa znaczeniu, podobnie, jak bełkotem jest powiedzenie
 Wisła płynie względnie przez Polskę". Aby uniknąć bełkotu,
PRAWDA WZGL
DNA. Twierdzenie, \
e ka\
da prawda jest
wyznawca tego zabobonu musi przyjąć, \
e prawdy dostępnej dla nas nie
względna, tak jak mówienie o  mojej prawdzie" itp. jest zabobonem. W
ma, a więc przyjąć stanowisko sceptycyzmu*, który jest innym
rzeczywistości \
adna prawda nie jest względna, a mowa o .jno-
zabobonem.
I OS
Sto zabobonów
Józef Bocheński
Do tej samej  względności" dadzą się sprowadzić inne rzekome
zabobony. Badania doświadczalne wykazały, \
e do proletariatu nale\
y
pojęcia prawdy, np. pojęcie pragmatyczne, dialektyczne i tym podobne.
zastosować wszystko to, co wiemy o ludzie*. Wiara w jego wy\
szość jest
Wszystkie te zabobony powołują się na pewne trudności techniczne, w zabobonem.
zasadzie jednak wynikają ze sceptycznej postawy człowieka, który wątpi
3. Wreszcie zabobonem jest twierdzenie, \
e partia komunistyczna
w mo\
liwość poznania czegokolwiek. Owe trudności techniczne są
jest partią proletariatu. W rzeczywistości ta partia była niemal zawsze
pozorne. Na przykład mówi się, \
e powiedzenie  grzmi teraz w Krakowie"
prowadzona, a nieraz w większości zło\
ona z intelektualistów*, tj. ludzi,
mo\
e być prawdziwe dziś, ale będzie fałszywe jutro, kiedy w
którzy nigdy robotnikami nie byli. Stąd w wielu krajach autentyczni
Krakowie nie będzie grzmiało. Mówi się tak\
e, \
e np. zdanie
robotnicy buntowali siÄ™ nieraz przeciw rzekomym rzÄ…dom proletariatu,
 pada" jest prawdziwe we Fryburgu, ale fałszywe w Tarnowie, kiedy
które w rzeczywistości były i są rządami grupy intelektualistów* i
pada w pierwszym mieście, a słońce świeci w drugim. urzędników*.
SÄ… to jednak nieporozumienia: wystarczy wspomniane zdania
uściślić, powiedzieć np., \
e przez  teraz" rozumiemy l lipca 1987
Patrz: intelektualista, marksizm, urzędnik.
roku, godzinę 10 i 15 minut wieczorem, aby usunąć ową rzekomą
względność.
PSYCHOANALIZA. Freud, twórca psychoanalizy, ma wielkie zasługi
Prawda jest bezwzględna albo jej nie ma. Twierdzenie, \
e jej nie
w zwalczaniu dwóch niebezpiecznych zabobonów: materializmu*,
ma, jest zabobonem.
przeczÄ…cego istnieniu duszy* i pozytywizmu*, odmawiajÄ…cego psychologom
prawa do mówienia o przedmiotach le\
ących poza doświadczeniem
Patrz: relatywizm, sceptycyzm.
(tzw. pojęciach teoretycznych). Psychoanaliza okazywała się tak\
e
nieraz, w rękach dobrych znawców, po\
ytecznÄ… metodÄ… terapeutycznÄ….
PROLETARIAT. Proletariat jest literalnie klasą ludzi, którzy nie
Ale i sam Freud i zwłaszcza jego następcy zrobili z psychoanalizy coś w [ Pobierz całość w formacie PDF ]